Instalacje gazowe, aby sprostać wymaganiom współczesnych silników, w których wtrysk paliwa regulowany jest poprzez zaawansowane systemy elektroniczne, muszą posiadać sterownik, optymalnie dostosowujący wtrysk gazu do wskazań komputera benzynowego. Nowoczesne sterowniki dzięki innowacyjnym technologiom (np. STAG QMAX, QBOX PLUS) wykorzystują informacje odczytane z systemu OBDII pojazdu, monitorując bieżące korekty krótko- STFT oraz długoterminowe LTFT, temperaturę silnika oraz status pętli paliwowej wprowadzane przez ECU benzyny. Taka technologia pozawala w jeszcze większym stopniu precyzyjnie dozować gaz do kolektora ssącego przez wtryskiwacze gazowe.
Sterownik ustala odpowiednią dawkę gazu, na podstawie odczytu ciągu skomplikowanych algorytmów zapisanych i przetwarzanych przez jego procesor. Aby to było możliwe konieczne jest śledzenie parametrów informujących o stanie pracy silnika takich, jak np. obroty silnika, czasy wtrysku benzyny oraz wysokość temperatury i ciśnienia wtryskiwanego gazu. Czasy wtrysku benzyny mogą być wówczas precyzyjnie przeliczone na czasy wtrysku gazu.
Ustalając czas wtrysku gazu, sterownik bierze również pod uwagę parametry ciśnienia gazu oraz jego temperaturę, czy też podciśnienie panujące w kolektorze ssącym. Dobrana w taki sposób dawka gazu jest idealnie dostosowana do obciążenia silnika. Sterownik po przeliczeniu odpowiedniej dawki gazu, otwiera wtryskiwacze gazowe, impulsami trwającymi ustalany okres czasu, wyrażonymi w ms (milisekunda).
Co dzieje się z wtryskiwaczami benzyny podczas pracy silnika na gazie? Sygnały pochodzące z komputera benzynowego są emulowane przez sterownik gazu, przez co komputer benzynowy zachowuje się tak jak podczas normalnej pracy.
Co jest istotne podczas montażu sterownika gazu? Oczywiście jego odpowiednie podłączenie. Wielu montażystów nie zdaje sobie sprawy z tego, jak istotne jest poprawne miejsce podłączenia niektórych przewodów. Weźmy dla przykładu plus, który pojawia się dopiero po przekręceniu kluczyka. Niektórzy bagatelizując ten przewód podłączają go w pierwsze łatwo dostępne miejsce, gdzie pojawia się plus po włączeniu stacyjki (np. pod cewkę zapłonową). W niektórych samochodach napięcie może jeszcze utrzymywać się przez pewien okres czasu po zgaszeniu silnika. Podłączenie zasilania po zapłonie w tym miejscu może utrudnić uruchomienie samochodu po zgaszeniu (przykładem może być VW Passat). Najwłaściwszym miejscem podłączenia owego plusa jest stacyjka kluczyka, gdzie mamy pewność, że takowe napięcie będzie stabilne, nie będzie znikało podczas uruchamiania silnika oraz zaniknie zaraz po zgaszeniu.
Każdy zestaw ze sterownikiem zawiera schemat podłączenia poszczególnych przewodów elektrycznych, co przy pewnej wiedzy z zakresu elektroniki i zasad sterowania pracą silnika, nie powinno stwarzać żadnych problemów z poprawnym podłączeniem.
Na początku artykułu wspomniałem o sterowniku STAG QMAX I QBOX Plus oraz jego innowacyjnym rozwiązaniu jakim jest możliwość podłączenia pod system OBDII/EOBD pojazdu. Co to w ogóle jest OBDII/EOBD? Sama nazwa jest skrótem od On Board Diagnostic czyli pokładowa diagnostyka. Pod pojęciem OBDII/EOBD rozumie się system diagnostyki pokładowej zgodny z odpowiednimi normami SAE oraz ISO. Dzięki ujednoliceniu sposobu komunikacji, jednym przyrządem diagnostycznym można podłączyć się i odczytać dane z każdego pojazdu zgodnego ze standardem OBDII/EOBD. System ten oprócz możliwości odczytywania różnych parametrów pracy silnika, definiuje również procedury diagnostyczne realizowane przez sterowniki samochodu, mające na celu wykrywanie usterek w jak najwcześniejszej fazie ich wystąpienia. System ten jest ukierunkowany na analizę emisji spalin. Jego głównym zadaniem jest bieżący nadzór nad poziomem związków toksycznych układu wydechowego. System ten nadzoruje nie tylko elementy, których niesprawność krytycznie wpływa na emisję spalin ale także elementy które pośrednio mogą zwiększyć ilość szkodliwych dla środowiska związków.
Kiedy system diagnostyki pokładowej wykryje niesprawność, sygnalizuje to pojawieniem się kontrolki MIL (Check Engine), na desce rozdzielczej samochodu, jednocześnie zapisując kod usterki i jego definicję w pamięci. Taką usterkę możemy odczytać przy użyciu specjalnego skanera diagnostycznego OBDII (np. skaner SXC-1011 firmy AC S.A).
W jaki sposób STAG QMAX, QBOX PLUS wykorzystuje system OBDII/EOBD do ustalania dawki gazu? System OBII/EOBD monitorując pracę silnika dodaje lub odejmuje korekty nakładane na dawkę paliwa. Są to korekcje krótko terminowe STFT oraz długoterminowe LTFT. Korekcja krótko terminowa STFT (Short Term Fuel Trim) to dostosowanie mieszanki paliwa do wartości stechiometrycznej poprzez wydłużenie lub skrócenie czasu otwarcia wtryskiwaczy benzynowych do momentu, aż sonda lambda nie przełączy się z trybu wysokiego na niski i odwrotnie. Wprowadzanie korekcji STFT przez ECU benzyny pojawia się tylko w czasie pracy w pętli zamkniętej (kiedy uwzględniane są sygnały z sondy lamba). Korekcje długoterminowe LTFT natomiast to długo czasowe dostrajanie składu mieszanki paliwa do wartości stechiometrycznej poprzez wydłużanie i skrócanie czasu otwarcia wtryskiwaczy benzynowych. Takie korekcje pojawiają się w momencie trwania pętli zamkniętej, jak również otwartej. Sterownik QMAX komunikując się z OBDII/EOBD samochodu, monitoruje korekcje STFT oraz LTFT i na ich podstawie, ustala własne korekcje krótko- i długoterminowe dla zasilania paliwem gazowym. Dzięki takiemu rozwiązaniu sterownik gazowy Q-MAX, w trakcie normalnego użytkowania pojazdu na gazie, dynamicznie dostosowuje precyzyjną dawkę paliwa.
Należy jednak pamiętać, że sam sterownik to nie wszystko i jeżeli montaż instalacji został wykonany nieprawidłowo nie skoryguje tego nawet najlepszy sterownik dostępny na rynku.